Czy lubicie pić herbatę? W Polsce herbatę pijemy właściwie cały czas: do śniadania, do kolacji i do obiadu też. Co prawda z herbatą chyba najsilniej kojarzy się Wielka Brytania i jej słynne five o’clock, choć roślina pochodzi przecież z Azji, jednak, uwierzcie mi, Polacy piją herbatę na potęgę.

Różne imiona herbaty

Po angielsku o herbacie powiemy tea, po włosku: il te, po fińsku tee, po francusku un thé i w prawie we wszystkich językach zachodniej i północnej Europy usłyszymy, że na herbatę mówi się [te] – dlaczego więc Polacy mówią herbata?

Język polski należy do tzw. słowiańskiej rodziny języków – jest bardzo podobny do języka rosyjskiego, czeskiego, słowackiego, ukraińskiego – może więc w tych językach pojawia się herbata? Otóż nie, po rosyjsku i ukraińsku herbata to чай (czaj/chay), po czesku čaj – zresztą tak samo jak po słowacku, chorwacku.

Skąd w Polsce herbata?

Herbata to roślina Thea chinensis – ta część thea występuje w językach pokazanych na pierwszej planszy i… w języku polskim też – jak to? – zapytacie. Otóż: po łacinie mamy herba thea – czyli ‘zioło thea’, ale trzeba pamiętać, że thea to łacińska postać chińskiej nazwy tej samej rośliny.

Herbata z Chin

W Chinach zapisuje się ją znakiem 茶, który jest jednak różnie czytany w zależności od dialektu: tê – i tu początek ma angielska, włoska czy fińska herbata oraz chá – w dialekcie kantońskim i mandaryńskim (z odmianami tej wymowy popularnymi na wschodzie Europy – Rosja, Czechy, Słowacja, Chorwacja, ale także Indie [चाय chaay], Turcja [çay]). Wiemy także, że wschodnie nazewnictwo herbaty wywodzi się z chińskiego ch ‘ a-ye = herbaciane liście.

Pomimo łacińskiej wersji polskiej herbaty 🙂 czaj jest nam znamy choćby pod postacią czajnika – czyli pierwotnie ‘naczynia do parzenia herbaty’. To jest dość zaskakujące, ale para słów herbata – czajnik mają to samo pochodzenie, trafiły jednak do polszczyzny za pośrednictwem innych języków i dlatego ich brzmienie dzisiaj jest tak od siebie dalekie.

Nie jesteśmy jednak jedynym narodem, który wyróżnia się na tle Europy posiadaniem herba thea w języku 🙂 W litewskim ten trunek to arbata.

Na koniec polecam herbatniki – czyli ciasteczka do herbaty 🙂

 

 

Jeśli podoba Ci się to, co robię, możesz mnie wesprzeć wirtualną kawą; zapraszam na mój profil na buycoffe.to:

Postaw mi kawę na buycoffee.to